(c) Emy Elleboog
Te veel verloren uren
Vandaag gaat in scholen nog te vaak onderwijstijd verloren door een opeenstapeling van uitzonderingen: pedagogische studiedagen, evaluatiedagen, administratieveschorsingen of facultatieve vakantiedagen. Dat leidt in de praktijk soms tot volledige dagen zonder les.
“Het systeem moet worden aangescherpt”, zegt de minister. “We zagen in de praktijk dat dit vaak gewoon betekent dat kinderen thuis zitten zonder les. We geven in Vlaanderen al 11 procent minder les dan het OESO-gemiddelde. Dat zijn tot 22 dagen minder per schooljaar in het secundair onderwijs. Onze onderwijskwaliteit lijdt daar enorm onder. En dat terwijl we relatief meer onderwijspersoneel in dienst hebben. Dan klopt er iets niet.”
Om dit tijdverlies aan te pakken wordt het systeem grondig hervormd. Demir neemt een brede reeks ingrepen om de effectieve lestijd te verhogen. Dit moet er bijvoorbeeld voor zorgen dat kinderen maximaal les krijgen tot hun examens en er minder tijd verloren gaat tussen het laatste examen en de vakantie.
Opvang moet worden voorzien
Wanneer lessen niet kunnen doorgaan, wordt opvang tijdens de schooltijd voortaan de regel, zowel in het basis- als het secundair onderwijs. Leerlingen kunnen niet zomaar naar huis worden gestuurd, behalve in geval van wettelijke overmacht. Die opvang moet bovendien pedagogisch zinvol zijn.
“Elke schooldag moet voorspelbaar zijn”, vindt Demir. “Ouders moeten erop kunnen rekenen dat hun kind op school terechtkan.”
Minder lesuitval door studiedagen en klassenraden
Ook de pedagogische studiedagen worden duidelijker afgebakend. In het basisonderwijs blijven maximaal drie halve pedagogische studiedagen per schooljaar mogelijk, telkens met verplichte opvang. Die keuze is bewust. Scholen staan voor grote inhoudelijke veranderingen, zoals nieuwe minimumdoelen en een kennisrijker curriculum. Professionalisering blijft dus nodig, maar binnen duidelijke grenzen. Extra studiedagen via uitzonderingen verdwijnen. In het secundair onderwijs mogen pedagogische studiedagen niet langer leiden tot lesuitval.
“Hiermee beschermen we de onderwijstijd van leerlingen maximaal”, zegt Demir. “Dit gaat over het leerrecht van kinderen. Elke les telt. En elke schooldag moet maximaal in het teken van leren staan.”
Daarnaast wordt de werking van klassenraden in het secundair onderwijs efficiënter georganiseerd. Scholen krijgen meer ruimte om klassenraden gericht samen te stellen: leraren levensbeschouwelijk onderricht en leraren van keuzevakken moeten niet langer automatisch deel uitmaken van de klassenraad. Daarnaast kan de directie per vergadering bepalen welke leraren effectief aanwezig moeten zijn.
Onderwijstijd maximaal beschermen
De hervorming bestaat uit een samenhangend pakket maatregelen dat lesuitval structureel terugdringt:
- Facultatieve vakantiedagen verdwijnen in het basis- en secundair onderwijs.
- Lessen schorsen na verkiezingen in schoolgebouwen wordt afgeschaft.
- Administratieve of onthaalmomenten bij de start of het einde van het schooljaar mogen geen aanleiding meer geven tot lesuitval.
- De eerste schooldag in september en de laatste schooldag voor de zomervakantie worden opnieuw volwaardige lesdagen.
- In het secundair onderwijs wordt het maximum aantal evaluatiedagen verlaagd, afgestemd op het evaluatiesysteem en de onderwijsvorm.
“Aan de duur en de timing van de schoolvakanties verandert er niets. Het gaat enkel om het beter benutten van de dagen die vandaag al schooldagen zijn”, besluit Demir.
De maatregelen gaan van kracht op 1 september 2026. De Vlaamse regering heeft een eerste principiële goedkeuring aan deze hervorming gegeven. Zoals voorzien volgt hierover nog verder overleg met de sociale partners.
