Vlaanderen stelt nieuw kader voor om toegankelijkheidsregels bij (her)bouw van publieke gebouwen te verscherpen

Gebouwen in Vlaanderen zijn te vaak niet toegankelijk voor mensen met een handicap. Overheidsgebouwen, onderwijs- en cultuurinstellingen en toeristische voorzieningen moeten nochtans toegankelijk zijn voor iedereen. Vorige week keurde de Vlaamse regering, onder impuls van bevoegde Ministers Somers en Demir, de krijtlijnen van de nieuwe regelgeving goed. De aanpassing aan de zogenaamde toegankelijkheidsverordening zorgt ervoor dat elk publiek toegankelijk gebouw maximaal aan de toegankelijkheidseisen moet voldoen. Ook werkplekken zelf moeten nu toegankelijk gemaakt worden.

Bij de nieuwbouw of renovatie van een publiek toegankelijk gebouw moet voldaan worden aan een aantal toegankelijkheidsregels. Publiek toegankelijke gebouwen zijn gebouwen zoals gemeentehuizen of sportcentra. Een evaluatie uit 2019 toonde aan dat de huidige wetgeving amper wordt nageleefd. Architecten geven aan over te weinig kennis te beschikken om de regelgeving correct toe te passen in hun ontwerpen. Ook omgevingsambtenaren zeggen over te weinig expertise en tijd te beschikken om de ingediende bouwplannen te toetsen aan de complexe toegankelijkheidsregels. Nochtans zijn deze regels van groot belang. Toegankelijkheidsregels zorgen ervoor dat mensen met een handicap zich vlot en zonder drempels doorheen het gebouw kunnen begeven. Door bijvoorbeeld voldoende brede deuren en gangen te voorzien of voldoende opstelruimte voor mensen in een rolstoel om deuren zelfstandig te kunnen openen.

Nieuw kader

Tot hiertoe werden de toegankelijkheidsnormen vaak niet gevolgd in de bouwaanvraag, werd er toch een vergunning gegeven en stond men voor voldongen feiten eens het gebouw was gerenoveerd of neergezet. Om dure ingrepen achteraf te vermijden zal in de toekomst elk bouwdossier van een publiek toegankelijk gebouw een toegankelijkheidsverslag van een geaccrediteerd verslaggever moeten bevatten. Deze verslaggever kijkt na of de wetgeving correct werd toegepast in de plannen.  Inter, het Agentschap Toegankelijk Vlaanderen zal deze verslaggevers opleiden en accrediteren. Een manier van werken, vergelijkbaar met  het moeten voldoen aan de energieprestatienormen, door de opmaak van een EPB-verslag.

Zuhal Demir, Vlaams minister van Omgeving: “Het is en blijft belangrijk om de fysieke toegankelijkheid van gebouwen te vergroten. Vandaar dat extra aandacht nodig is voor dit aspect van bij de start van een project, dus nog vóór de vergunning wordt aangevraagd. Bij de beoordeling van de aanvraag zal de vergunningverlenende overheid hierop toezien en indien nodig extra voorwaarden opnemen. Zo werken we elke dag aan een meer toegankelijk Vlaanderen.”

Breder en uniformer toepassingsgebied

De regelgeving is vandaag uiterst complex en het is niet altijd even duidelijk of een bepaald project nu wel of niet aan de normen moet voldoen. Tegelijk hebben beide ministers vastgesteld dat bepaalde, kleinere gebouwen helemaal niet moeten voldoen aan de normen. Vandaag moet een winkel of een dokterskabinet kleiner dan 150 m² bijvoorbeeld niet aan de toegankelijkheidsregelgeving voldoen. Terwijl het bij deze gebouwen net essentieel is dat ze toegankelijk zijn voor mensen met een handicap.

Ook moeten kantoren en  bedrijven volgens de huidige regelgeving  enkel toegankelijk zijn wat betreft de “publieke” delen (bv. inkom, receptie, sanitair voor bezoekers, …) terwijl geen normen gelden voor lokalen voor werknemers. De toegang van mensen met een handicap tot arbeidsplaatsen wordt bijgevolg niet gegarandeerd. Dit onderscheid gaat er in de nieuwe regels uit.

Zuhal Demir: “In de praktijk blijken heel wat nieuwe gebouwen niet toegankelijk voor mensen met een beperking. Inkomdeuren zijn te smal, drempels zijn te hoog en binnenruimte is niet aangepast aan rolstoelen, …. We zullen daarom de regelgeving en het toepassingsgebied verfijnen en verbreden, om te zorgen dat alle publiek toegankelijke ruimten maximaal toegankelijk zijn, of ze nu groot of klein zijn.”