Is er nog iemand in dit land die doden aanvaardbare 'collateral damage' vindt bij een staking?

“Heeft een gebrek aan rechtspersoonlijkheid ervoor gezorgd dat een vakbond verworden is tot een geüniformeerde privémilitie met een 'license to kill'?”, vraagt Zuhal Demir zich af op Knack.be. “Het Herenakkoord tussen werkgevers en werknemers is dringend aan herziening toe.”

Twee mensen lieten de voorbije dagen het leven omdat ze ofwel niet tijdig in het ziekenhuis geraakten, ofwel op de rijweg geen levensreddende hulp konden krijgen. Telkens werden ze op de openbare weg gehinderd door stakerspiketten van de socialistische vakbond ABVV/FGTB. Dat is het trieste resultaat van het roekeloze recht op staken én de aanvaarding van het Herenakkoord, dat bepaalt dat sociale vrede niet afgedwongen mag worden via de rechtbank.

Voor de N-VA is het duidelijk dat het stakingsrecht niet boven het recht op levensreddende medische hulp staat. Een risico dat altijd bestaat wanneer een openbare weg wordt bezet in de richting van de spoeddienst van een hospitaal. Maar vooral: een risico dat je nooit aanvaardt als je enige verantwoordelijkheid neemt voor je medemens. Er is met de dood van deze twee onschuldige mensen een ontoelaatbare grens overschreden. Is er nog iemand in dit land die doden aanvaardbare 'collateral damage' vindt bij een staking?

Vrijbrief om te doden

Dit debat gaat voor mij al lang niet meer over het stakingsrecht, dat ik volledig onderschrijf. Wel over de vraag of een vakbond niet verworden is tot een geüniformeerde privémilitie met een 'license to kill' door het gebrek aan rechtspersoonlijkheid. Dat de individuele schuldigen nu een celstraf tot tien jaar riskeren is rechtvaardig, maar hoe vermijden we dit soort incidenten in de toekomst? En hoe zorgen we ervoor dat de opdrachtgevers hun verantwoordelijkheid niet ontlopen, terwijl hun individuele leden ervoor opdraaien?

Voor mijn partij is het duidelijk. Met de dood van twee mensen is voor de N-VA ook het Herenakkoord vermoord. Dat heeft de vakbond overigens zelf gedaan. Niet alleen omdat onschuldige slachtoffers het leven lieten. We gaan in dit verhaal aan iets zeer essentieels voorbij: wegblokkades zijn verboden volgens de strafwet. En die gaat nog altijd boven het stakingsrecht. Een akkoord kan pas standhouden als de vakbonden zich eraan houden. Dat hebben ze manifest niet gedaan.

Inmiddels hebben de vakbonden de vlucht vooruit genomen door het stakingspiket op te ruimen. Rijkelijk laat voor de slachtoffers, maar als schuldbekentenis kan het in elk geval tellen. Niettegenstaande individuele leden van de wegblokkade dreigden met meer geweld en de euvele moed hadden om de schuld op het ziekenhuis af te wentelen. Hoewel, het begrip 'moed' is hier niet van toepassing. Het is de lafheid van een organisatie die zich al decennialang boven de wet waant en nooit op het tegendeel wordt gewezen.

Geen schuldig verzuim plegen

Het Herenakkoord tussen werkgevers en werknemers is dus dringend aan herziening toe. Als het al niet gewoon moet worden opgezegd. De vakbonden hebben, behalve de schuldbekentenis van het opbreken van hun illegale blokkade, geen enkele verantwoordelijkheid genomen in dit tragische verhaal. Dan is het de plicht van de politiek om de zaken in handen te nemen. De regering en het parlement zijn gemandateerd om in te grijpen wanneer één van de sociale partners over de schreef gaat. Dat is bij dit incident overduidelijk het geval. Nu als politici de andere kant opkijken, zou schuldig verzuim zijn.

De N-VA is voorstander van vakbonden die zich toespitsen op het terrein waarvoor ze in het leven zijn geroepen: om op te komen voor betere werkomstandigheden voor werknemers. Bij een sociaal conflict is de vakbond spreekbuis én pleitbezorger van de belangen van die werknemer. Als de vakbond daarbij kiest om de strafwet te overtreden, moet hij zich verantwoorden voor een rechtbank. Net zoals elke andere organisatie of burger. Dat is geen beknotting van het stakingsrecht. Het actievoeren hoort eenvoudigweg niet in conflict te komen met de strafwet. Voor de N-VA is het duidelijk: ofwel beboet je de stakingscriminaliteit, ofwel zorg je ervoor dat vakbonden kunnen geverbaliseerd worden voor de daden van hun leden. Hoe dan ook is straffeloosheid onaanvaardbaar.

Drieledige agenda

Voor mijn partij staan drie zaken geagendeerd:

Ten eerste moeten we gewoon de wet toepassen: bij een strafrechtelijke inbreuk moet de politie steeds een proces-verbaal opstellen. En bij voorkeur niet tegen onbekenden, als zij perfect in staat is te identificeren wie de inbreuk heeft gepleegd. Vandaag wordt dat zelden toegepast en blijft de politie een oogje dichtknijpen. Nochtans staat het stakingsrecht niet boven het strafrecht!

Ten tweede moeten we het stakingsrecht op nationaal niveau bij wet regelen. België is één van de weinige landen waar dat niet gebeurd is. Nochtans voorziet het sociaal handvest in die mogelijkheid. Een nationaal kader voor het stakingsrecht zal tot meer rechtszekerheid leiden, zonder daarbij de essentie van het stakingsrecht uit te hollen. Voor de N-VA moeten vakbonden zich opnieuw bezighouden met vakbondswerk in de bedrijven en niet aan politiek doen.

Niet in de laatste plaats bestaat er ook zoiets als "rechtspersoonlijkheid" voor iedereen die aan het handels- en economisch verkeer wil deelnemen. Er is geen enkele reden waarom vakbonden daaraan zouden ontsnappen. Het is niet verdedigbaar dat een vakbond kan participeren in wettelijk georganiseerde structuren zonder enige vorm van rechtspersoonlijkheid. Rechten, maar geen plichten. Dat kan niet. Als de vakbond als structuur een strafrechtelijke inbreuk pleegt, is vandaag niemand aansprakelijk. Als een feitelijke vereniging een strafrechtelijke inbreuk pleegt, is iedereen van die vereniging aansprakelijk.

Kleine garnalen

Tot slot nog dit: mocht het ooit tot een proces komen tegen de individuele oproerkraaiers van het ABVV/FGTB, dan zullen die laatsten de eersten zijn die jammeren dat ze alleen moeten opdraaien voor de gevolgen van het ongenaakbare recht op staking. Een rechtspersoonlijkheid voor de vakbond is dus ook in het belang van de syndicalisten die, gehesen op het schild van de vakbond, als kleine garnalen worden vermalen, terwijl de grote heren van de vakbond buiten schot blijven.